Atnalı apse/fistüller sıklıkla anal bölgede ağrı, huzursuzluk, ısı artışı ile kendini göstermektedir. Proktolojik muayene özellikle önemlidir. Pelvik MR ile fistül/apse haritalandırılması yapılarak, cerrahi strateji belirlenmektedir.
Tedavi ilaçla mümkün değildir. Modifiye Hanley prosedürü olarak tanımladığımız kompleks bir cerrahi gerekmektedir. Hastanın cerrahisi iki aşamalı olarak planlanmaktadır. İlk aşamada orta hatta gevek seton (lastik), sağ ve sol perianal boşluklara drenaj/boşaltma amaçlı drenler konulmakta sırası ile bunlar daha sonra çıkarılmaktadır. Son aşamada ortada bulunan gevşek lastik/setonun oluşturduğu tüneli yok etmek için Lazer, LIFT (Fistül yolunun bağlanması), VAAFT, Permacol paste, fibrin glue, anal plug (Surgisis), mukozal/dermal flep ve hybrid seton gibi yöntemlerden birine karar verilmelidir. Biraz zahmetli olan bu yöntemler dışında kanıta dayalı alternatif tedavi yöntemleri bulunmamaktadır.
Atnalı apseleri ve fistüller için arka orta hat sfinkterotomi, kateter drenajı, kesme ve drenaj setonları, ilerletme flepleri dahil olmak üzere çeşitli cerrahi tedaviler mevcuttur. Atnalı apsesi veya fistülü olan hastalar için genellikle tedavi için birden fazla ameliyat gerektirebilmektedir; ancak hastalıklarını kontrol etme veya iyileştirmede makul oranlarda uzun vadeli başarı bekleyebilirler. Posterior orta hat sfinkterotomi geçirenler, daha yüksek oranda iyileştirilmiş semptomlarla fayda görüyor gibi görünmektedir.
Atnalı Fistül Tedavisi için Yeni Bir Konsept
Anüsdeki at nalı fistülü, orta yaşlı erkeklerde daha sık görülen, çoğunlukla transsfinkterik ve posterior iç açıklığı olan kompleks kriptoglandüler kökenli bir anal fistüldür. Anal fistülde cerrahi tedavi sepsisi (infeksiyonu) ortadan kaldırmayı hedefler. Ayrıca sfinkterleri/kontinans (dışkı, gaz tutma) mekanizmasını korurken fistül yolunun iyileşmesini desteklemeyi, tekrarlamasını önlemeyi amaçlamalıdır. Karmaşık olmayan ve aşağı yerleşimli fistülde, geleneksel cerrahi seçenekler nispeten güvenlidir, klinik uygulamada kabul edilmektedir. Kas koruyucu (Dışkı-gaz kaçırma riski düşük olan) ameliyatlar olan Lazer ile fistül mühürlenmesi (LAFT), Anal fistül tıkacı, intersfinkterik fistül yolunun bağlanması (LIFT), video yardımlı anal fistül tedavisi (VAAFT), klips uygulaması (OTSC klip) gibi yeni prosedürler ve ilerletme flepleri atnalı fistül cerrahisinde ikinci aşamada güvenle uygulanabilmektedir.