Kolon kanseri, sindirim sisteminizin parçası olan kalın bağırsaklarımızdan kaynaklanan kanserdir. Çoğu kolon kanseri adenomatöz polip olarak adlandırılan küçük, kanserli olmayan hücre yığınları olarak başlamakta ve zamanla bu poliplerin bazıları kolon kanserine dönüşebilmektedir.
Kolon kanseri teşhisi konmasının ardından doktorunuz kanserinizin evresini belirleyecektir. Evre, kanserin kapsamını ve ne kadar yayıldığını ifade eder. En iyi tedavi yaklaşımını belirlemek için kolon kanserini evrelemek esastır. Kolon kanseri, TNM Evreleme Sistemi olarak adlandırılan bir sistemle evrelendirilmektedir. Evrelendirme yapılırken şu faktörler dikkate alınır:
-Tümör (T). Kitlenin ne kadar büyük olduğuna ve bağırsak duvarını ne kadar derin tuttuğunu işaret eder.
-Bölgesel lenf bezleri (N). Kanser hücrelerinin yakındaki lenf bezlerine yayılıp yayılmadığını ifade eder.
-Uzak metastazlar (M): Kanserin kalın bağırsaklardan akciğerler veya karaciğer gibi vücudun diğer organlarına yayılıp yayılmadığını ifade eder.
Her kategori içinde hastalık sınıflandırılmakta ve hastalığın ne kadar yayıldığını gösteren bir sayı veya harf atanmaktadır. Bu atamalar, kolonun yapısına ve kanserin kolon duvarının katmanları boyunca ne kadar büyüdüğüne bağlıdır. Kolon kanserinin evreleri şu şekildedir:
0. Aşama: Bu, kolon kanserinin en erken aşamasıdır ve mukozanın veya kolonun en iç tabakasının ötesine geçmediği anlamına gelir.
1. Aşama: Evre 1 kolon kanseri, kanserin kolonun mukoza adı verilen iç tabakasına, kolonun submukoza adı verilen bir sonraki tabakasına büyüdüğünü gösterir. Ancak lenf bezlerine yayılmamıştır. Bu da erken dönemdir.
2. Aşama: Evre 1’e göre tümör biraz daha ilerlemiştir ve kolonun mukoza ve submukozasının ötesine büyümüştür.
Evre 2 kolon kanseri ayrıca evre 2A, 2B veya 2C olarak sınıflandırılır:
2A aşaması: Kanser lenf bezlerine veya komşu organlarına yayılmamıştır. Bağırsağın dış katmanlarına ulaşmış ancak tamamen büyümemiştir.
2B aşaması: Kanser lenf bezlerine yayılmamış, ancak kolonun dış tabakasına ve organ zarına kadar büyümüştür.
2C aşaması: Kanser yakındaki lenf bezlerinde bulunmamaktadır, ancak kolonun dış tabakası boyunca büyümeye ek olarak yakındaki organlara doğru büyümüştür.
3.Aşama: Evre 3 kolon kanseri evre 3A, 3B ve 3C olarak sınıflandırılır:
3A aşaması. Tümör, kolonun kas katmanlarına veya içinden büyümüştür ve yakındaki lenf bezlerinde bulunmakta ancak uzak lenf bezlerine veya organlara yayılmamıştır.
3B aşaması. Tümör, kolonun en dış katmanları boyunca büyümüştür ve organ zarını tutmuştur. Diğer organları, yapıları istila etmiştir veya tümör kolon duvarının dış katmanlarında değil, 4 veya daha fazla yakın lenf bezinde tümör bulunmaktadır.
3C aşaması. Tümör kas katmanlarının ötesine büyümüştür ve kanser 4 veya daha yakın lenf bezinde bulunmakta, ancak uzak bölgelerde bulunmamaktadır.
4. Aşama: Evre 4 kolon kanseri, evre 4A ve 4B olmak üzere iki kategoriye ayrılır:
4A aşaması. Bu aşama, kanserin karaciğer veya akciğer gibi uzak bir bölgeye yayıldığını gösterir.
4B aşaması. Kolon kanserinin en ileri aşamasıdır ve kanserin akciğerler ve karaciğer gibi iki veya daha fazla uzak bölgeye yayıldığını gösterir.
Evrelemeye ek olarak, kolon kanseri de düşük dereceli veya yüksek dereceli olarak sınıflandırılır. Hücrelerin sağlıklı hücrelere ne kadar benzediğine bağlı olarak 1’den 4’e kadar bir sayı atanır. Derece ne kadar yüksekse, hücreler o kadar anormal görünür. Değişebilse de, düşük dereceli kanserler, yüksek dereceli kanserlerden daha yavaş büyüme eğilimindedir.
Sonuç olarak bağırsak kanserlerinden kısaca bağırsak duvarında sınırlı, komşu organları tutmamış, lenf bezine sıçramamış olanlarına erken dönem kanser denilirken bağırsak duvarını geçmiş komşu organlara sıçramış, lenf bezlerini tutmuş ve de uzak organ yani akciğer, karaciğerde sıçrama var ise artık ileri evre bağırsak kanserinden bahsedilmektedir. Bunlar cerrahi sonrası ilaç tedavisini yani kemoterapi ihtiyacı olup olmadığını da belirlemektedir. Cerrahi sonrası çıkarılan parçaların patolojik inceleme sonucunda lenf bezi tutulumunda ve karaciğer/akciğer sıçramalarının varlığında kemoterapi sıklıkla gerekmektedir.
