Makat sarkması, bir başka adıyla rektal prolapsus, rektumun vücudun içinde kalmasını sağlayan bağların gevşemesi ve anal açıklıktan dışarı çıkmasına sebebiyet vererek rektumu “tersyüz” etmesi durumudur. Çoğunlukla yetişkinlerde görülür. Özellikle 50 yaş üstü kadınlar erkeklerden altı kat fazla risk taşır. Bu durum hastanın sağlığı için ciddi bir risk oluşturmaz ancak yaşam kalitesini düşürebilir. Rektumun eski halini alabilmesi için cerrahi müdahale en etkili çözümdür.
Birçok faktörün makat sarkmasına neden olduğu düşünülse de kesin bir nedeni yoktur. Hastaların yaklaşık %30 ila %67’sinde kronik kabızlık, şiddetli ıkınma ve ’inde ishal sorunları gözlemlenmiştir. Geçmişte, bu durumun birden çok normal doğum yapmakla ilgisi olduğu varsayılıyordu ancak makat sarkması yaşayan hastaların %35’inin doğum yapmadıkları ve bu sorunun erkeklerde de görüldüğü göz önünde bulundurulduğunda bu teorinin geçersiz kaldığı söylenebilir.
Rektumdan dışarı çıkan bir doku olması ve kanama hem makat sarkmasının hem de hemoroidin ortak belirtileridir; bu nedenle iki sorun birbiriyle karıştırılabilir. Aralarındaki en büyük fark; makat sarkmasında bağırsağın vücudun daha yukarısında bulunan bütün bir bölümünün anal açıklıktan dışarı çıkmasıdır. Hemoroidler sadece anal açıklığın yakınındaki iç tabakada meydana gelir. Makat sarkmasının bir belirtisi de fekal inkontinanstır. Kişi gazı veya bağırsak hareketlerini tamamıyla kontrol edemeyebilir.
Proktoloji bölümünü ilk ziyaret edişinizde rektal cerrahınız kapsamlı bir tıbbi geçmiş sorgusu ve anorektal muayene yapacaktır. Bazı durumlarda makatta sarkma ‘gizli’ veya dahili olabilir; bu durum teşhisi zorlaştırır. Teşhis için kullanılan testler:
Defekografi: Kas hareketini test etmek için bağırsak hareketiniz sırasında röntgen ile görüntülenmesidir.
Anorektal manometri: Bağırsak hareketleri sırasında pelvis, rektum ve anüsün kas fonksiyonlarının ve reflekslerinin değerlendirilmesidir.
Makatta sarkmanın oluşmasında kabızlık ve ıkınma gibi durumlar büyük rol oynasa da bu problemleri çözmek sarkmayı iyileştirmeyebilir. Makatta sarkmayı tedavi etmek için birkaç cerrahi yöntem vardır. Doktorunuz yaşınıza, fiziksel durumunuza, sarkma derecesine ve testlerinizin sonuçlarına göre sizin için doğru ameliyatı seçecektir. Ameliyat seçenekleri arasında rektumun bir kısmının çıkarılması, tekrar yukarı çekilmesi ve sabitlenmesi yer alır. Bazen rektumu güçlendirmek için ağ kullanılır.
Ameliyat sonrası makatta sarkmanın belirtileri büyük ölçüde iyileşir. Sarkma veya başka bir durum anal kasları zayıflatmış olabilir ancak bu kaslar ameliyat sonrasında yeniden güç kazanma potansiyeline sahiptir. Ameliyatın sonucunu etkileyen bazı faktörler vardır:
Ameliyat sonrasında kronik kabızlıktan ve ıkınmadan kaçınılmalıdır. Beslenme ve egzersiz programı doktorunu ile birlikte oluşturulmalıdır.