İrritabl bağırsak sendromu (IBS), dünya üzerinde yaygın olarak görülen ve sıklıkla belirtileri yanlış anlaşılan sindirim bozukluklarından biridir. IBS genellikle bir teşhis konulduktan sonra etkili bir şekilde yönetilebilen bir hastalıktır. Ancak her ihtimale karşı diğer hastalıklarla karıştırılmaması adına gerekli bir dizi testi gerçekleştirmek önemlidir. IBS’nın sindirim sisteminde kalıcı bir hasara neden olmadığı veya ciddi komplikasyonlara yol açmadığı görülmektedir.
IBS’nin nedenleri henüz tam olarak anlaşılmamıştır. Bununla birlikte bazı araştırmacılar, IBS’nin gıdayı ince ve kalın bağırsaklardan iten ritmik kas kasılmalarındaki problemlerden kaynaklanabileceğini düşünmektedir. Çok güçlü kasılmalar, yiyecek içeriklerini bağırsaklardan çok hızlı bir şekilde iterek ishale ve şişkinliğe neden olabilmekteyken; zayıf kasılmalar kabızlığa neden olabilmektedir. IBS’nin şiddeti değişebilir. Bazı hastalar hafif semptomlar yaşarken, bazılarının önemli ölçüde hayatı değişebilir. IBS’nin bilinen tek bir nedeni yoktur. Bunun yerine, diyetiniz de dahil olmak üzere semptomlarınızı neyin tetiklediğine odaklanmak önemlidir. Hem üretilmiş hem de doğal olarak oluşan şeker, IBS tedavi planınızda göz önünde bulundurmanız gereken bir bileşendir. Tüm şekerler IBS semptomlarını tetiklemese de, belirli türlerin ortadan kaldırılması, durumunuzu yönetmenize yardımcı olabilir.
Şeker tükettiğinizde, ince bağırsağınız onu sindirmeye yardımcı olmak için bazı enzimler salgılar. Moleküller daha sonra bağırsak duvarından emilir ve burada enerji için kullanılabilir. Şekeri sindirmek için gereken enzim eksikliğinin IBS semptomlarını tetikleyebileceği düşünülmektedir. Hormonlar, bağırsak bakterilerindeki değişiklikler ve stres de semptomların tetiklenmesinde rol oynayabilir. IBS’li her hasta aynı şeker türlerine duyarlı olmayacaktır. Bireysel tetikleyicilerinizi erkenden belirlemek semptomlarınızı hafifletmeye yardımcı olabilir.
IBS ile olası sorunlara neden olabilecek üç ana şeker türü bulunmaktadır.
Doğal şekerlerin neden olduğu sindirim rahatsızlığı nedeniyle, bazı insanlar şeker yerine geçenleri tercih eder. Ne yazık ki, bunların çoğu da IBS semptomlarıyla bağlantılıdır. Sorbitol ve ksilitol, karın krampları ve ishal ile bağlantılı olan iki yaygın şeker ikamesi türüdür. Bu şeker ikameleri şekersiz tatlılarda, şekerlemelerde ve sakızlarda bulunur. Stevia, IBS için güvenli olabilir, ancak ürün etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir. Saf stevia güvenlidir, eritritol gibi diğer katkı maddeleri ise semptomlarınızı şiddetlendirebilir. Şekerin tetiklediği IBS semptomları geçmişiniz varsa, “doğal” tatlandırıcılara da dikkatli yaklaşmalısınız. Örneğin bal ve agave şurubu fruktoz içerir, bu nedenle diğer fruktoz içeren gıdalara karşı hassassanız, bu tatlandırıcılar da iyi bir seçenek olmayabilir.
Şekerler ve tatlandırıcıların yanı sıra IBS semptomlarını tetikleyebilecek başka yiyecekler de vardır. Şu yiyecek ve içecekler, IBS’li kişilerde yaygın olarak semptomlara neden olur: fasulye, baklagiller ve mercimek, brokoli, lahana ve karnabahar dahil turpgillerden sebzeler, soğanlar, sarımsak, glüten, çikolata, baharatlı yiyecekler, kızarmış ve işlenmiş gıdalar, kafeinli yiyecek ve içecekler, alkol.
Belirtilerinizin düzelip düzelmediğini görmek için bu yiyecek ve içecekleri diyetinizden çıkarmayı deneyebilirsiniz. Ancak, IBS’li her hastanın farklı olduğunu ve belirli yiyecekleri kısıtlamanın gerekli olmayabileceğini unutmayın. Yiyecek tetikleyicilerinizi belirlemenize yardımcı olabileceğiniz yollar ve genel diyetinizin IBS yönetiminde nasıl bir rol oynayabileceği hakkında doktorunuza danışmalısınız.
