Uzun Süren İshalin Nedenleri Nelerdir?

Uzun süren ishal, birçok kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir sağlık sorunudur. Normalde birkaç gün süren ishal, bazen haftalarca hatta aylarca sürebilir. İshalin 2 haftadan fazla devam etmesi "kronik ishal" olarak adlandırılır ve altta yatan ciddi bir sağlık sorununun habercisi olabilir.

 Enfeksiyonlar

Uzun süren ishalin en yaygın nedenlerinden biri enfeksiyonlardır. Bakteriyel enfeksiyonlar, genellikle Escherichia coli, Salmonella, Shigella, ve Campylobacter gibi bakterilerle ilişkilidir. Bu bakteriler, genellikle yiyecek veya suyla vücuda girer ve bağırsaklarda iltihaba yol açarak ishale neden olurlar. Seyahat eden kişilerde sık görülen bir durum olan "seyahat ishali" de çoğunlukla bu bakterilerden kaynaklanır. Ayrıca, viral enfeksiyonlar da ishalin yaygın sebeplerindendir. Özellikle Norovirüs ve Rotavirüs, ishal salgınlarına neden olabilen virüslerdendir. Bu virüsler, hijyen eksikliği, kirli eller ve yüzeyler yoluyla kolayca yayılabilir.

İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, bağırsaklarda gelişen kronik iltihabi hastalıklarıdır. Bu hastalıklar, bağışıklık sisteminin bağırsak dokusuna saldırması sonucunda oluşur. Crohn hastalığı, sindirim sisteminin herhangi bir kısmını etkileyebilir ve bağırsak duvarının derinliklerine kadar iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durum, hem ishalin hem de karın ağrısı ve kilo kaybının uzun süre devam etmesine yol açar. Ülseratif kolit ise yalnızca kalın bağırsakta (kolonda) meydana gelir ve genellikle yüzeysel bir iltihaplanma ile karakterizedir. Ülseratif kolitli hastalarda kanlı ishal sık görülen bir belirtidir. Bu iki hastalık da genellikle yaşam boyu devam eder ve belirli dönemlerde alevlenir. Tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

 

İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS)

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), bağırsakların işleyişinde bozulmaya yol açan fonksiyonel bir sindirim bozukluğudur. Bu rahatsızlıkta, bağırsak kaslarının aşırı veya yetersiz çalışması, ishale veya kabızlığa yol açabilir. IBS'li kişilerde stres, anksiyete ve belirli gıdalar (örneğin, yağlı yiyecekler veya kahve) ishal dönemlerini tetikleyebilir. IBS kronik bir durumdur, yani semptomlar uzun süre devam edebilir, ancak yapısal bir bağırsak hasarına neden olmaz. Bununla birlikte, rahatsızlık ve yaşam kalitesinde önemli düşüşlere yol açabilir.

 

Gıda İntoleransları

Bazı insanlar belirli gıdaları sindirmekte zorlanır, bu da ishal gibi sindirim sistemi semptomlarına yol açar. En yaygın intoleranslardan biri laktoz intoleransıdır. Laktoz intoleransı olan kişilerde, süt ve süt ürünlerindeki şeker olan laktozu sindirmek için gerekli olan laktaz enzimi yetersizdir. Bu durum, laktozun sindirilmeden bağırsaklara geçmesine ve orada fermente olmasına yol açar. Sonuç olarak, gaz, şişkinlik ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkar. Diğer gıda intoleransları da benzer şekilde ishale neden olabilir. Örneğin, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı, gluten içeren yiyeceklerin tüketilmesiyle tetiklenen bir bağışıklık tepkisiyle bağırsak hasarına yol açar ve bu da kronik ishal ile sonuçlanabilir.

 

İlaç Yan Etkileri

Bazı ilaçlar uzun süreli ishale yol açabilir. Antibiyotikler, bağırsaklardaki doğal bakteri dengesini bozarak ishal yapabilir. Bu, özellikle antibiyotiklerin uzun süreli kullanımında sık karşılaşılan bir durumdur. Ayrıca, bazı kalp ilaçları, kemoterapi ve mide koruyucu ilaçlar da bağırsak hareketlerini artırarak ishale neden olabilir. Özellikle kemoterapi alan kanser hastalarında, bu tedavilerin bağırsak hücrelerine zarar vermesi nedeniyle uzun süreli ishal yaygındır.

 

Bağırsak Tümörleri

Bağırsak tümörleri, nadir de olsa kronik ishalin altında yatan nedenlerden biri olabilir. Özellikle kolon kanserinde, tümörün bağırsakta tıkanıklığa yol açması ve normal sindirim sürecini bozması sonucunda uzun süren ishal meydana gelebilir. Eğer ishalle birlikte anormal kilo kaybı, karın ağrısı veya dışkıda kan gibi belirtiler varsa, derhal bir uzmana başvurulmalıdır. Bu belirtiler, sindirim sistemi kanserlerinin erken belirtileri olabilir.

 

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Uzun süren ishal, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesini bozarak dehidrasyona yol açabilir. Aşağıdaki belirtiler varsa, mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır:

Aşırı susuzluk, ağız kuruluğu,

Kanlı ishal,

Yüksek ateş,

Şiddetli karın ağrısı,

Kilo kaybı.

Uzun süren ishalin nedeni ne olursa olsun, doğru tanı ve tedavi için proktoloji uzmanına danışmak büyük önem taşır. Tedavi, altta yatan duruma göre değişiklik gösterse de, uygun bir diyet ve ilaç tedavisiyle hastaların büyük bir kısmı rahatlama yaşar.