Tıbbi adıyla anal fissür, makatta çatlak/yırtık anüsün yani makatın ağzında ince, nemli dokuda (mukoza) küçük bir yırtık, yara olarak biliniyor. Sıklıkla dışkılama sırasında sert veya büyük dışkı çıktıktan sonra oluşabiliyor. Anal fissürler genellikle dışkılama ile ağrı ve kanamaya neden olmakta. Ayrıca, anüsün sonunda (anal sfinkter) kaslarda istemsiz kasılma/spazmlar yaşanabiliyor. Bu da damarları daralttığı için yara iyileşmesini bozmakta yara kronik olarak derinleşmekte, deri katlantısı oluşturmakta.
Anal fissür her yaştan insanı etkileyebiliyor. Çoğu anal fissür, lifli/posalı gıda alımının artması, düzenli tuvalet alışkanlığı veya sıcak duş uygulamaları gibi basit tedavilerle iyileşebilmekte. Erken dönemde ortaya çıkan anal fissürlü hastalar nadiren cerrahi tedaviye ihtiyaç duyarlar.
- Dışkılama sırasında cam kırığı çıkarıyormuş tarzında şiddetli ağrı duyması
- Sert dışkılama sonrası ağrı, yırtılma hissi-ishal dışkılamada ise yanma hissi
- Dışkılama sonrası saatlerce devam eden, dinlenmeyi gerektiren anal ağrı, zonklama, hassasiyet
- Tuvalet kağıdında ve dışkı üzerinde şerit halinde kan görülmesi
- Anüs çevresinde kaşıntı veya tahriş
- Anüs çevresindeki deride görünür bir çatlak, yara
- Makattaki yırtığın olduğu yerde deri katlantısı, şişlik, ele gelen meme (Bu yüzden sıklıkla hastalar bunu hemoroid zannetmekte)
Sıklıkla bu hastalıklar kolon ve rektum cerrahisi/proktoloji ile ilgilenen genel cerrahi uzmanları tarafından irdelenmektedir. Dışkılama sırasında ağrılarınız varsa ya da dışkınızda kan varsa ya da dışkılamadan sonra tuvalet kağıdında kan görürseniz, dışkı çapında incelme varlığında mutlaka doktordan randevu alınız.
Kötü beslenme alışkanlığı (şekerli ve posasız beslenme/fast food)
Büyük veya sert dışkılama alışkanlığı, bunun geçiştirilmesi
Düzenli dışkılama alışkanlığının olmaması
Dışkılama sırasında güçlük ve zorlama, ıkınma
Tuvalette kalma süresini 5 dakikadan uzun sürmesi
Kronik tekrarlayan sulu, ishal atakları
Crohn hastalığı veya başka bir inflamatuar bağırsak hastalığının varlığı
Gebelik ve Doğum
Aşırı şişmanlık (Obezite)
Birçok insanda bebeklik döneminde dışkılama ile makatta çatlak görülebiliyor. Yaşlı yetişkinler kısmen kan dolaşımındaki yavaşlamayla makatta çatlak sorunu ile karşılaşabilmekte ve bu da anal bölgede kaslardaki kasılmayla kan akışında azalmaya neden olmakta, yara iyileşmesi bozularak çatlak oluşmakta. Kronik kabızlık, sert dışkılama, tuvalet alışkanlığının düzensiz olması, ıkınarak dışkılama, uzun süreli tuvalette kalma yırtılma riskini arttırıyor. Gebelik ve doğum sürecinde bağırsak alışkanlığının ve beslenmenin değişmesi, karın içi basıncın artması ile dışkılama güçlüğü meydana gelmekte, zorlu ve ıkınarak dışkılama sonucunda da makatta çatlak gelişebiliyor. İltihabi bağırsak hastalığında özellikle Crohn hastalığında anal yani makat bölgesinde bu hastalığın varlığında, kronik inflamasyona neden olmakta, buradaki deri daha hassas olmakta, kolaylıkla yırtık gelişebilmekte. Anal bölgeye yabancı cisim yerleştirilmesi de anal çatlakları için zemin oluşturmakta.
Kabızlığı önlemeye yönelik önlemler alarak makatta çatlak gelişimini önleyebilirsiniz. Yüksek lifli/posalı yiyecekler yemeli, bol su içmeli ve dışkılama sırasında ıkınmamak, zorlanmamak için düzenli olarak egzersiz yapılmalı.
Ayaktan, Etkin, Bütüncül, Hızlı Çözüm...
Hastalık erken evrede (akut) tanınırsa kolaylıkla tedavi edilebilmekte; ameliyat ya da başkaca girişimlere gerek olmamakta. Tedavisinde sıcak duş uygulamaları ve beslenme önerilerinde bulunulur. Kabızlığın/sert dışkılamanın giderilmesi ve düzenli bir bağırsak alışkanlığı sağlanmasıyla hastalık kısa sürede iyileşebilmekte.
Hastalığın kronikleşmesi durumunda yani 6 haftadan uzun süren şikayetlerin varlığı, ele meme gelmesi gibi durumlarda yukarıda tanımlanan konservatif yöntemler genelde yetersiz kalacaktır. Bu durumda doğru bir strateji belirlemek gerekiyor. Bazı cerrahi olmayan uygulamalar sonrası nadiren de olsa hastalarda geçici olarak istem dışı gaz kaçırma, anal kirlenme, anal kaşıntı görülebilmekte, hastalar bu konuda uyarılmalı. Unutulmaması gereken Kronik anal fissürün bilinen klasik tedavisi hemen hemen her zaman cerrahidir.
Ameliyatın tam başarı ile sonuçlanması, tekrar etmemesi ve nadir de olsa ameliyat sonrası gaz-gaita kaçırma gibi risklerin olmaması amacıyla ameliyatlarımızı özel kalibre ve basınçölçer aletler ile ayarlayarak yapmaktayız (spazm kontrollü ve basınç kontrollu sfinkterotomi).
Ekibimizin cerrahi yaklaşımı, cerrahi literatüründe en gelişmiş/rafine uygulama olarak kabul edilmektedir.
Anal fissür, diğer anal hastalıklar gibi özel bir hastalıktır ve özel bir uzmanlık yaklaşımını gerektirir. Ancak tüm tanı - tedavi yöntemlerine sahip bir proktoloji ekibi/merkezi ve hastanın doğru ve ayrıntılı yönlendirilmesi ve uyumu ile yetkin tedavi sağlanır ve tekrar etmesi önlenebilir.
